Necip Tosun ::: İnceleme/Eleştiri         
Necip Tosun
İnceleme/Eleştiri (46)  
 
 EDEBÎ ESERLERDE ETKİ VE İNTİHAL

Etki, intihal (çalıntı) edebiyat dünyasının en tartışmalı konularından biridir. Edebiyat dünyası birbirine benzetilen eserlerle doludur. Kim kimden ne kadar almış, kim kimden etkilenmiş, nasıl...
   LİLİ

Sanatlar arası ilişkiler, sanat dünyasının her zaman en çetrefilli konularından biri olmuştur. Edebiyat-sinema, müzik-şiir, fotoğraf-resim, tiyatro-sinema ilişkileri pek çok yönden ele alınıp tartışıl...
 
 
 GASSAN KANAFANİ / FİLİSTİN’İN ÇOCUKLARI / NECİP TOSUN

Ülkemizde ideolojik, tek yanlı, ticari bir çeviri ortamının varlığını söylemek mümkün. Örneğin bu çeviri anlayışı nedeniyle Balkan, Türki Cumhuriyetler, Afrika, Arap, Uzak Doğu edebiyatından Türkçeye ...
   “ÜZERİNDE KONUŞULAMAYAN KONUSUNDA SUSMALI”/ NECİP TOSUN

Lübnan'a 12 Temmuz'dan beri savaş, yıkım ve ölüm getiren İsrail, son 20 günün en kanlı katliamına güneydeki Kana kasabasında imza attı. İsrail'in önceki gece insanların derin uykuda olduğu saatte düze...
 
 
 İSLAMCI YAZARLARIN BATI YAZARLARI KİTAPLIĞI / NECİP TOSUN

İslamcı yazarlar, yazarlık serüvenleri boyunca halkın kültürel birikimi ve öz değerlerine sahip çıkarken, yıllardır yok sayılan, atlanılan manevî değerleri, moral unsurları gündeme getirmişlerdir. Tür...
   LEYLÂ ERBİL: BOZGUNUN VE BAŞKALDIRININ ESTETİĞİ / NECİP TOSUN

Leylâ Erbil (1931-2013), Türk öykücülüğünde yenilikçi biçimsel arayışlar dendiğinde ilk akla gelebilecek üç-beş isimden biridir. Erbil, 1950 kuşağının yenilikçi ikliminde dilde, biçimde özgünlük arayı...
 
 
 ADALET AĞAOĞLU: ELEŞTİREL, MUHALİF DURUŞ / NECİP TOSUN

Üç Beş Kişi, Hayır..., Bir Düğün Gecesi gibi Türk romanının önemli eserlerine imza atan Adalet Ağaoğlu (1929-2020), aynı zamanda öykücülüğümüzün de öncü isimlerindendir. Modern öykünün nitelikli örnek...
   NURETTİN TOPÇU: FİLOZOF, HOCA, SANAT KURAMCISI / NECİP TOSUN

Nurettin Topçu (1909-1975) son yıllarda ülkemizde yetişmiş donanımlı düşünce adamlarından biridir. Bergson’un “sezgicilik”, M. Blondel’in “hareket” felsefesini, Anadolu-İslâm tasavvufu anlayışıyla bir...
 
 
 TOMRİS UYAR: AİLE İÇİ İNSANLIK HÂLLERİ / NECİP TOSUN

Öyküdeki ısrarı, yazınsal titizliği ve sanatçı duruşu, Tomris Uyar'ın (1941-2003) Türk edebiyatındaki yerini seçkinleştiren en belirgin üç özelliğidir. Tomris Uyar, yazın hayatında, kuşağının pek çok ...
   CENGİZ AYTMATOV: ÇAĞDAŞ MANAS HİKÂYECİSİ / NECİP TOSUN

Kırgız yazar Cengiz Aytmatov (1928-2008) Türk dünyasının öykü türüne en büyük armağanıdır. Eserlerinde, toprağının, kültürünün, yaşadığı coğrafyanın tüm görünümünü, birikimini yansıtan Aytmatov, Kırgı...
 
 
 YOĞUNLUK, AYRINTI VE YÜZLEŞME / NECİP TOSUN

Hayat; şiirde, romanda, öyküde değişik görünümlerle, izleklerle, biçimlerle kurgulanır. Şiirde hayat, bir sesle, duyuşla; öyküde ânların, parçaların hikâyesiyle; romanda bütün bir yaşamsal serüvenle a...
   ORHAN KEMAL: SOKAĞA AÇILAN PENCERE YA DA KIRIK HAYATLAR / NECİP TOSUN

Otuz yıllık yazarlık hayatına on iki öykü kitabı, yirmi yedi roman yanında senaryolar ve oyunlar sığdıran Orhan Kemal (1914-1970), Türk edebiyatının en üretken yazarlarından biridir. Bu üretkenliği el...
 
 
 DOĞU HİKÂYELERİNDE SEMBOLİK ANLATIM / NECİP TOSUN

Doğu edebiyatı; metafor, istiare, eğretileme, mecaz, teşbih, alegori gibi sembolik yaklaşımlarla hikâyelerini anlatır. (Bu yazıda sembolik anlatım kavramını, açıkça söylenen dışında başka bir gerçekli...
   YUSUF KISSASI: AŞK VE RÜYA / NECİP TOSUN

Doğu edebiyatını en çok etkileyen kıssaların başında Yusuf kıssası gelir. Hem Tevrat’ta hem Kur’an’da geçen ve hakkında pek çok yorum, açıklama, yeniden yazma bulunan Yusuf ile Züleyha hikâyesi, o kad...
 
 
 DENEYSEL ÖYKÜ / NECİP TOSUN

“Avangard”, “yeni” ve “deneysel” kelime ve kavramları günümüzde bazen birbirinin yerine ve aynı anlamda, bazen de farklı anlamlarda kullanılmaktadır. Kuşkusuz her durumda kastedilen, yerleşik kurallar...
   ÖYKÜ ROMAN FARKLILAŞMASI /NECİP TOSUN

Edebî türler arası ilişkiler edebiyat dünyasının her zaman en çetrefilli konularından biri olmuştur. Türlerin kendi doğaları, sınırları ve diğer türlerle olan farklılıkları, benzerlikleri bu tartışmal...
 
 
 ÖYKÜDE BİR DİP AKIŞI: ATMOSFER / NECİP TOSUN

Öyküde atmosfer; kurgudan, olay örgüsünden farklı, bütün bir öyküye yayılan, betimlemeyle, mekânla, diyalogla, ritimle, bakış açısıyla oluşan güzellik ve etki yaratma aracıdır. Oluşturulan atmosfer, b...
   ÖYKÜ DİLİ: GERİLİM VE PARADOKS / NECİP TOSUN

Dil tartışmaları, tarihsel süreç içerisinde, Ferdinand de Saussure’den Jacques Derrida’ya, Fredric Jameson’dan Roland Barthes’e kadar pek çok dilbilimci ve yazar tarafından anlam, ses, köken, temsil, ...
 
 
 NECİP FAZIL KISAKÜREK: DAVA VE POETİKA / NECİP TOSUN

Necip Fazıl Kısakürek, şiirden öyküye, romandan tiyatroya, düşünce yazılarından tarih ve tasavvuf yazılarına kadar çeşitli tür ve alanda eserler vermiş bir edebiyatçı, düşünce adamıdır. Bu yazarlık se...
   CAHİT ZARİFOĞLU YALNIZLIĞI / NECİP TOSUN

Cahit Zarifoğlu deyince aklıma nedense hep daktilo geliyor. Onun etrafında dolaşıyor, onun etrafında yaşıyor. Oradan hayata bakıyor, acılarını orada dile getiriyor, orada yaralarını sarıyor. Orada yaş...
 
 
 İSMET ÖZEL YALNIZLIĞI / NECİP TOSUN

İsmet Özel hayattayken kendi masalını yazmış, anlatmış bir yalnızdır. Onun yalnızlığı bir bakıma yalnızlığın ‘reddedilerek’, yalnızlığa kendince yeni bir anlam yüklenerek yaşanmış bir yalnızlıktır. İs...
   SAİT FAİK: HAYATA, YALNIZLIĞA, AVARELİĞE ÖVGÜ / NECİP TOSUN

Sait Faik (1906-1954), öykücülüğü meslek edinen, hatta bir hayat tarzı olarak yaşayan modern Türk öykücülüğünün çığır açıcı öykücülerinden biridir. Ömer Seyfettin’den sonra öyküdeki ısrarıyla, bu türü...
 
 
 SEZAİ KARAKOÇ: METAFİZİK VE SOYUTLAMA / NECİP TOSUN

Hiç kuşku yok ki Sezai Karakoç, son yüzyılın en güçlü sanat ve düşünce adamlarından biri. Elliyi aşkın kitaba imza atmış müstesna bir isim. Güçlü bir şair olması yanında büyük bir fikir ve ideal adamı...
   JULIO CORTÁZAR: FANTASTİK VE DENEYSEL ÖYKÜLER / NECİP TOSUN

Julio Cortázar (1914-1984), Brüksel’de doğmuş, uzun süre Arjantin’de yaşamış, daha sonra Paris’e yerleşerek ömrünün sonuna kadar burada kalmış, cazla ve fotoğrafla ilgilenmiş, öykü tarihinin en önemli...
 
 
 FEYYAZ KAYACAN: ERKEN BİR POSTMODERN / NECİP TOSUN

1950 kuşağı öykücülerinin en belirgin özelliği, dili simgesel, imgesel, soyut bir kullanım alanına sokmalarıdır. Onlar da şiirdeki ikinci yeniciler gibi kapalı, soyut, çağrışıma, metaforlara yaslanan ...
   MICHEL BUTOR: YENİ ROMAN HAREKETİ / NECİP TOSUN

1950’lerde savaş sonrası nesil arasında yaygınlaşan ve ağırlıklı olarak geleneksel roman anlayışına karşı çıkan yazarların romanlarındaki benzerliklerin oluşturduğu akım olan Yeni Roman, daha çok fark...
 
 
 GABRIEL GARCÍA MÁRQUEZ: BÜYÜLÜ GERÇEKÇİLİK / NECİP TOSUN

Yirminci yüzyılın ikinci yarısı, Latin Amerika edebiyatının dünya edebiyatına damgasını vurduğu bir dönem olmuştur. Özellikle 1980’lerden sonra edebiyatta bir yenilik olarak konuşulan en önemli konu i...
   KEMAL TAHİR’İN YAZAR VE DÜŞÜNÜR İMGESİ / NECİP TOSUN

Türk edebiyatında eserleri ve düşünceleri en çok tartışılan yazarların başında Kemal Tahir gelir. Aslında onun edebî, siyasal duruşuna baktığımızda bunda şaşılacak bir şey yoktur. Çünkü o dingin gün...
 
 
  EDEBİYATTA DİSTOPYANIN BİÇİMLENİŞİ / NECİP TOSUN

Ütopya metinleri, mutlu, huzurlu, düzen ve uyum içinde yaşanan ülke tasavvurlarını yansıtır. Kolaylaştırılmış yaşam, bolluk ve eşitlik temel vurgulardır. Bu metinler yaşanan olumsuzluklara çözümler ge...
   DOSTOYEVSKİ BİZE NE SÖYLER? / NECİP TOSUN

Ölümün ucundan dönen bir hayat, prangalı ayaklar, sara krizleri, sürgünler, fırtınalı aşklar, ömür boyu süren parasızlık, çocuğu ve karısı ölmüş bir insanın ruh dünyası, inanç bunalımı, Hz. İsa aşkı, ...
 
 
 TOLSTOY BİZE NE SÖYLER? / NECİP TOSUN

Tolstoy (1828-1910) döneminin benzer yazarları gibi asla sadece bir edebiyatçı olarak kalmak istemeyen bir yaklaşımla zaman zaman filozof zaman zaman ilahiyatçı zaman zaman da eğitimci kimliği ile düş...
   İNTERNET YAZICILIĞI VE ENTELEKTÜEL ŞİDDET / NECİP TOSUN

İçinde bulunduğumuz yüzyıl, gelişen teknolojik araçlarla birlikte, yazıyı her amaca hizmet eden en etkili araç konumuna getirdi. Özellikle son yıllardaki internet ortamıyla birlikte de yazının işlevi ...
 
 
 TÜRK ÖYKÜCÜLÜĞÜNÜN SERÜVENİ / NECİP TOSUN

Öykü, tarihsel kökenlerine gitmeden yazınsal tür anlamında konuşursak son yüzyıl Türk edebiyatında zengin bir birikim yaratmıştır. Şiir ve romanın yanında işlevsel bir tür olarak edebiyatımızda saygın...
   MEHMET ÂKİF ERSOY YALNIZLIĞI / NECİP TOSUN

Tarihin büyük yalnızları kendilerini gönüllü olarak kuyuya atan Yusuflardır. Ama bir farkla. Bir çocuk değil, büyümüş, görmüş geçirmiş bir Yusuf olarak oradadırlar. Yaralanmış, örselenmiş, rüyalarına ...
 
 
 ÖYKÜMÜZDE YENİLİKÇİ ARAYIŞLAR / NECİP TOSUN

Kuşkusuz, yenilikçi çıkışların arka planını standart nedenlerle açıklamak yanıltıcıdır. Toplumsal koşullar, dönemler, kişisel deneyimler, yaşamsal dönüşümler yenilikçi çıkışlara kaynaklık edebilir. Am...
   MESNEVÎ’NİN HİKÂYE POETİKASI / NECİP TOSUN

“Yine hikâyeye geldik; zaten ne zaman hikâyeden ayrıldık ki?” (Mesnevî) Mesnevî yazıldığından bugüne kültürel hayatımızı, sanat ve edebiyatımızı...
 
 
 İMKÂNSIZ İLİŞKİ: ÖDÜL VE ADALET

Kurumsallığı, devamlılığı ve yaygın kabulüne rağmen Nobel Edebiyat Ödülü de dahil olmak üzere gerek ülkemizde gerekse dünyada verilen ödüller kime, hangi esere verilirse verilsin öncelikle tartışmalar...
   OĞUZ ATAY’DAN BERBERİNE MEKTUP / NECİP TOSUN

Oğuz Atay’ın Londra’da ölüm döşeğindeyken berberine yolladığı mektup onun bütün bir hayatını, sesini kimseye duyuramayışını net bir şekilde ortaya koyar. Aslında Oğuz Atay’ı, Oğuz Atay yapan da b...
 
 
 NURİ PAKDİL İLE BİR AKŞAM...

12.07.2014 Nuri Pakdil, İbrahim Demirci, Ali Ulvi Temel, Rahmi Kaya, Necip Evlice, Ali K. Metin, İsmail Sert, Abdurrahim Karadeniz, Veli Urhan, Kasım Gezen, Murat Keramettin, Zahid Sezer ile birlik...
   NURİ PAKDİL: EDEBİYAT, DURUŞ VE DEVRİM

Nuri Pakdil bütün bir hayatını Edebiyat Eylemi’ne adamış, çağını, inancını, kavgasını edebiyat üzerinden yorumlamış, kaotik dünyanın dilinin ancak edebiyatın diliyle çözüleceğine inanmış bir yaza...
 
 
 KÂMURAN ŞİPAL: EV İÇLERİNDE YALNIZ VE TEDİRGİN

Daha çok Franz Kafka, Hermann Hess, Alfred Adler, Wolfgang Borchert çevirileriyle tanınan Kâmuran Şipal (1926), Beyhan, Elbiseciler Çarşısı, Büyük Yolculuk, Buhûrumeryem, Köpek İstasyonu adlı beş...
   OKTAY AKBAL: KAYBEDİŞLER VE HATIRLAYIŞLAR

Oktay Akbal (1923-2015), 1940’larda başlayan edebiyatımızdaki büyük öykü atılımı atmosferinde öyküler yazdı. Bu dönemin en önemli yol açıcılarından olan Sait Faik’in öykü dünyasını izleyerek, kuşağını...
 
 
 ÖYKÜYE ADANMAK: YAZI HAYATI

Yazı hayatım iki ana temel üzerinde ilerliyor. Öykü ve öykü yazıları. Benim asli işim öykü ve bütün inceleme/kuram yazılarını öykücülüğümün bir parçası olarak gördüğüm için yazıyorum. Bu yazılarla bir...
   ÖYKÜ YAZMANIN KURALLARI

Öykü, tarihsel serüveni içinde, her sanat gibi sürekli kendi kendisiyle hesaplaşma, yüzleşme, yenilenme süreci yaşamıştır. Anlatımın daha etkin, tutarlı, vurucu olabilmesi için yapı, biçim, ses peşind...
 
 
 İKİ SİYASETÇİ İKİ ÖYKÜCÜ

Memduh Şevket Esendal (1883-1952), ülkemizde sanat dışı yaşamıyla ünlenmiş (politikacı, bürokrat), hatta sanatçı kimliğini uzun süre gizlemiş Türk öykücülüğünün en ilginç isimlerinden biri. Erken yaşl...
   İYİ ÖYKÜLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ

Öykü, yapısı gereği sınırları net bir şekilde çizilemeyen esnek, kaygan bir tür. Bu nedenle öykü türünün kurallarını belirlemek o kadar da kolay değil. Diğer yazınsal türlerde olduğu gibi öykünün de g...